Гісторыка-культурная спадчына

«Аб патрабаваннях заканадаўства па ахове гісторыка-культурнай спадчыны Рэспублікі Беларусь для ўласнікаў (карыстальнікаў) будынкаў і збудаванняў, якія маюць статус гісторыка-культурнай каштоўнасці»

Дадзеная памятка «Аб патрабаваннях заканадаўства па ахове гісторыка-культурнай спадчыны Рэспублікі Беларусь для ўласнікаў (карыстальнікаў) будынкаў і збудаванняў, якія маюць статус гісторыка – культурнай каштоўнасці» (далей – Памятка) распрацавана ў адпаведнасці з Кодэксам Рэспублікі Беларусь аб культуры (далей-Кодэкс).

Ахоўныя абавязацельствы

У адпаведнасці з заканадаўствам для кожнай матэрыяльнай гісторыка-культурнай каштоўнасці Міністэрствам культуры Рэспублікі Беларусь вызначаюцца індывідуальныя ўмовы ўтрымання і выкарыстання, устанаўліваецца парадак выканання работ, іншыя абмежаванні дзейнасці іх уладальнікаў (уласнікаў) або карыстальнікаў, а таксама патрабаванні па забеспячэнні іх захаванасці. Гэтыя патрабаванні фіксуюцца ў ахоўным абавязацельстве па форме, зацверджанай пастановай Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь ад 28.12.2016 № 90.

Ахоўныя абавязацельствы ўваходзяць у пакет дакументаў пры афармленні завяшчанняў, дагавораў куплі-продажу, дарэння, прыватызацыі і іншых здзелак з нерухомасцю. Пры набыцці права ўласнасці на гісторыка-культурную каштоўнасць новы ўласнік абавязаны на працягу аднаго месяца падпісаць ахоўнае абавязацельства. Невыкананне гэтых умоў цягне за сабой прызнанне такой здзелкі несапраўднай. Ахоўнае абавязацельства афармляецца на кожную гісторыка-культурную каштоўнасць (артыкул 75 Кодэкса).

Аформіць дадзенае абавязацельства можна ў Зэльвенскім раённым Цэнтры культуры і народнай творчасці, па адрасе: 231940 г.п. Зэльва, вул. Савецкая, 34. тэл. (801564) 71139.

Рэгіструецца ахоўнае абавязацельства ў гаррайвыканкаме. Адзін экзэмпляр выдаецца ўласніку гісторыка-культурнай каштоўнасці, другі захоўваецца ў сектары культуры гаррайвыканкама.

Ахоўнае абавязацельства афармляецца ў колькасці 2-х экзэмпляраў.

Пералік дакументаў для афармлення ахоўнага абавязацельства з уласнікамі гісторыка-культурных каштоўнасцяў (арганізацыі):

1. копія дакумента, які засведчвае асобу;

2. копія дакумента, які засведчвае права ўласнасці (рэгістрацыйнае пасведчанне);

3. копія пасведчання (ліцэнзіі) рэгістрацыі юрыдычнай асобы.

Ахоўная дошка

Адной з абавязковых умоў забеспячэння захаванасці гісторыка-культурнай каштоўнасці з'яўляецца ўстаноўка ахоўнай дошкі, на якой размяшчаецца інфармацыя аб прыналежнасці гэтай нерухомай гісторыка-культурнай каштоўнасці да гісторыка-культурнай спадчыны Рэспублікі Беларусь.

Ахоўная дошка вырабляецца за кошт сродкаў уласніка гісторыка-культурнай каштоўнасці (артыкул 104 Кодэкса) па форме, усталяванай пастановай Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь ад 28.12.2016 № 89 (у рэд. пастаноў Мінкультуры ад 26.04.2018 № 17, ад 24.11.2022 № 105).

Пашпарт гісторыка-культурнай каштоўнасці

На гісторыка-культурную каштоўнасць афармляецца пашпарт гісторыка-культурнай каштоўнасці адзінай формы, зацверджанай пастановай Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь ад 28.12.2016 № 89 (у рэд. пастаноў Мінкультуры ад 26.04.2018 № 17, ад 24.11.2022 № 105).

Пашпарт складаецца навуковымі арганізацыямі, музеямі, праектнымі арганізацыямі, у штаце якіх маюцца спецыялісты з вопытам работы па ахове гісторыка-культурнай спадчыны.

Складанне пашпарта матэрыяльнай гісторыка-культурнай каштоўнасці забяспечваецца за кошт сродкаў уласніка (карыстальніка) матэрыяльнай гісторыка-культурнай каштоўнасці, землекарыстальніка, на зямельным участку якога размешчана нерухомая матэрыяльная гісторыка-культурная каштоўнасць (артыкул 100 Кодэкса).

Зоны аховы нерухомых матэрыяльных гісторыка-культурных каштоўнасцяў

У адпаведнасці з артыкулам 105 Кодэкса для забеспячэння захавання нерухомай матэрыяльнай гісторыка-культурнай каштоўнасці ўстанаўліваюцца зоны аховы гэтых гісторыка-культурных каштоўнасцяў.

 Зоны аховы гісторыка-культурных каштоўнасцей і іх рэжымы ўтрымання і выкарыстання вызначаюцца праектам зон аховы, які распрацоўваецца для гэтай гісторыка-культурнай каштоўнасці i зацвярджаецца Міністэрствам культуры Рэспублікі Беларусь. Гэтым праектам устанаўліваюцца межы, вызначаецца плошча паблізу помніка архітэктуры, у межах якой альбо цалкам абмежавана будаўніцтва, альбо абмежаваная паверхавасць новых збудаванняў.

Праект зон аховы распрацоўваецца за кошт сродкаў уласнікаў (карыстальнікаў) гэтай гісторыка-культурнай каштоўнасці.

Распрацоўка горадабудаўнічай і землеўпарадкавальнай дакументацыі, а таксама іншай праектнай дакументацыі, рэалізацыя якой можа аказаць уздзеянне на гісторыка-культурныя каштоўнасці, без нанясення зон аховы нерухомых матэрыяльных гісторыка-культурных каштоўнасцяў альбо без іх устанаўлення забараняецца.

Правядзенне работ на аб'ектах гісторыка-культурнай спадчыны

Навукова-даследчыя, праектныя работы на матэрыяльных гісторыка-культурных каштоўнасцях і (або) у зонах аховы нерухомых гісторыка-культурных каштоўнасцяў могуць выконвацца толькі пры наяўнасці дазволу Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь (Артыкул 115 Кодэкса), якое выдаецца упраўленнем па ахове гісторыка-культурнай спадчыны і рэстаўрацыі Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь па адрасе: 220004 г. Мінск, пр. Пераможцаў, 11, тэл. 8(017)200 14 16, 8(017)200 11 36 (узор заявы на сайце Мінкультуры).

Падставай для правядзення рамонтна-рэстаўрацыйных работ з'яўляецца станоўчае заключэнне па праектаванні.

Работы па падтрыманні належнага тэхнічнага і санітарнага стану аб'екта гісторыка-культурнай спадчыны (акрамя работ на фасадах), у тым ліку работы па іх рамонце ў рамках ахоўнага абавязацельства, а таксама работы па перабудове і (або) перапланіроўцы жылых памяшканняў, размешчаных у будынках, якія з'яўляюцца гісторыка-культурнымі каштоўнасцямі (акрамя работ па замене запаўненняў дзвярных і аконных праёмаў, па зашкленні лоджый і балконаў) могуць выконвацца без атрымання дазволу Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь.

Да дадзеннага рамонту адносіцца дзейнасць, якая робіцца з мэтай прадухілення далейшага інтэнсіўнага зносу, аднаўлення няспраўнасці і ліквідацыі пашкоджанняў канструкцый і інжынернага абсталявання будынкаў і збудаванняў. Такія работы на гісторыка-культурных каштоўнасцях прадугледжваюць выкарыстанне натуральнага матэрыялу (за аналагічны існуючаму першапачаткова). У выпадку, калі зыходны матэрыял невядомы, неабходна накіраваць заяву ў Міністэрства культуры аб дазволе на вытворчасць работ з указаннем магчымага матэрыялу. Па выніках разгляду заявы будзе прапанаваны новы матэрыял або адобраны прапанаваны Вамі, ці будзе рэкамендавана правесці хіміка-біялагічную экспертызу.

Адлічэнні за прадпрымальніцкую дзейнасць, якая аказвае непасрэднае ўздзеянне на гісторыка-культурную каштоўнасць або зоны аховы гісторыка-культурнай каштоўнасці

Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 18 кастрычніка 2007 года № 527 «Аб некаторых пытаннях аховы гісторыка-культурнай спадчыны», вызначана, што уласнікам (карыстальнікам) неабходна ажыццяўляць адлічэнні за прадпрымальніцкую дзейнасць, якая аказвае непасрэднае ўздзеянне на гісторыка-культурную каштоўнасць або зоны аховы гісторыка-культурнай каштоўнасці, выплаты кампенсацый за шкоду, якая прычыняецца гісторыка-культурнай каштоўнасці або зонам аховы нерухомых матэрыяльных гісторыка-культурных каштоўнасцей (да 10 лютага года, які наступае за справаздачным годам).

Сродкі пералічваюцца на разліковы рахунак Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь: BY73AKBB36309000000130000000, найменне банка ААТ " ААБ "Беларусбанк", г.Мінск, вул. Дзяржынскага, 18, код банка AKBB BY 2X, УНП 100618574.

Адказнасць за невыкананне заканадаўства Рэспублікі Беларусь у сферы аховы гісторыка-культурнай спадчыны

КОДЭКС РЭСПУБЛІКІ БЕЛАРУСЬ АБ АДМІНІСТРАЦЫЙНЫХ ПРАВАПАРУШЭННЯХ

ГЛАВА 19. АДМІНІСТРАЦЫЙНЫЯ ПРАВАПАРУШЭННІ Ў ГАЛІНЕ АХОВЫ ГІСТОРЫКА-КУЛЬТУРНАЙ СПАДЧЫНЫ

Артыкул 19.1. Невыкананне патрабаванняў заканадаўства аб абыходжанні з матэрыяльнымі аб'ектамі і нематэрыяльнымі праявамі творчасці чалавека, якім можа быць прысвоены статус гісторыка-культурнай каштоўнасці.

Невыкананне патрабаванняў заканадаўства аб фіксацыі і аб забеспячэнні захаванасці выяўленых матэрыяльных аб'ектаў і нематэрыяльных праяў творчасці чалавека, якія валодаюць адметнымі духоўнымі, мастацкімі і (або) дакументальнымі вартасцямі і што адпавядаюць аднаму з крытэраў адбору матэрыяльных аб'ектаў і нематэрыяльных праяў творчасці чалавека для надання ім статусу гісторыка-культурнай каштоўнасці, аб паведамленні ва ўпаўнаважаны орган аб іх выяўленні альбо аб унясенні ў Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь прапаноў аб прысваенні выяўленым матэрыяльным аб'ектам і нематэрыяльным праявам творчасці чалавека статусу гісторыка-культурнай каштоўнасці – цягне накладанне штрафу ў памеры ад двух да дзесяці базавых велічынь.

Артыкул 19.2. Невыкананне патрабаванняў ахоўных абавязацельстваў у адносінах да гісторыка-культурных каштоўнасцяў. Невыкананне патрабаванняў ахоўных абавязацельстваў у адносінах да гісторыка-культурных каштоўнасцяў – цягне накладанне штрафу ў памеры ад васьмі да дваццаці пяці базавых велічынь, на індывідуальнага прадпрымальніка - ад васьмі да пяцідзесяці базавых велічынь, а на юрыдычную асобу - да двухсот базавых велічынь.

Артыкул 19.3. Парушэнне парадку і (або) умоў выканання работ на гісторыка-культурных каштоўнасцях альбо здзяйсненне дзеянняў, якія ствараюць пагрозу гісторыка-культурным каштоўнасцям. Парушэнне парадку і (або) умоў выканання работ на гісторыка-культурных каштоўнасцях альбо здзяйсненне дзеянняў, якія ствараюць пагрозу знішчэння, пашкоджання гісторыка-культурных каштоўнасцяў - цягнуць накладанне штрафу ў памеры ад дзесяці да трыццаці базавых велічынь, на індывідуальнага прадпрымальніка - ад дзесяці да ста базавых велічынь, а на юрыдычную асобу - да пяцісот базавых велічынь.

Артыкул 19.4.  Знішчэнне, пашкоджанне альбо страта гісторыка-культурных каштоўнасцяў або матэрыяльных аб'ектаў, якім можа быць прысвоены статус гісторыка-культурнай каштоўнасці. Знішчэнне, пашкоджанне гісторыка-культурных каштоўнасцяў або матэрыяльных аб'ектаў, якія валодаюць адметнымі духоўнымі, мастацкімі і (або) дакументальнымі вартасцямі і адпаведных аднаму з крытэраў адбору матэрыяльных аб'ектаў для прысваення ім статусу гісторыка-культурнай каштоўнасці, учыненыя па неасцярожнасці, альбо іх страта з прычыны нядбайнага захоўвання, калі ў гэтых дзеяннях няма складу злачынства, -

цягнуць накладанне штрафу ў памеры ад дваццаці да пяцідзесяці базавых велічынь, на індывідуальнага прадпрымальніка - ад дваццаці да ста базавых велічынь, а на юрыдычную асобу - да пяцісот базавых велічынь.

Артыкул 19.5. Парушэнне рэжымаў зместу і (або) выкарыстання зон аховы нерухомых матэрыяльных гісторыка-культурных каштоўнасцей. Парушэнне рэжымаў зместу і (або) выкарыстання зон аховы нерухомых матэрыяльных гісторыка-культурных каштоўнасцей – цягне накладанне штрафу ў памеры ад дваццаці да пяцідзесяці базавых велічынь, на індывідуальнага прадпрымальніка - ад дваццаці да ста базавых велічынь, а на юрыдычную асобу - да пяцісот базавых велічынь.

Артыкул 19.6. Невыкананне патрабаванняў аб абмежаванні правоў уласніка гісторыка-культурнай каштоўнасці. Адчужэнне або перадача іншымі спосабамі правоў уласнасці на гісторыка-культурную каштоўнасць, альбо змена месца знаходжання( захоўвання), умоў утрымання і (або) выкарыстання гісторыка-культурнай каштоўнасці без узгаднення з Міністэрствам культуры Рэспублікі Беларусь, альбо перадача гісторыка-культурнай каштоўнасці ў валоданне або карыстанне ўзброеным сілам Рэспублікі Беларусь, іншым войскам або воінскім фарміраванням – цягнуць накладанне штрафу ў памеры ад дзесяці да трыццаці базавых велічынь.

КРЫМІНАЛЬНЫ КОДЭКС РЭСПУБЛІКІ БЕЛАРУСЬ

Артыкул 230. Невяртанне на тэрыторыю Рэспублікі Беларусь гісторыка-культурных каштоўнасцяў.

Наўмыснае невяртанне ва ўстаноўлены тэрмін на тэрыторыю Рэспублікі Беларусь гісторыка-культурных каштоўнасцяў, вывезеных за яе межы, калі такое вяртанне з'яўляецца абавязковым у адпаведнасці з заканадаўствам Рэспублікі Беларусь –караецца пазбаўленнем волі на тэрмін да сямі гадоў з канфіскацыяй маёмасці або без канфіскацыі.

Артыкул 344. Наўмысныя знішчэнне альбо пашкоджанне гісторыка-культурных каштоўнасцяў або матэрыяльных аб'ектаў, якія валодаюць адметнымі духоўнымі, мастацкімі і (або) дакументальнымі вартасцямі і адпаведных аднаму з крытэраў адбору матэрыяльных аб'ектаў для прысваення ім статусу гісторыка-культурнай каштоўнасці, – караюцца грамадскімі працамі або штрафам, або арыштам на тэрмін да шасці месяцаў, або абмежаваннем волі на тэрмін да трох гадоў, або пазбаўленнем волі на той жа тэрмін»;

Артыкул 345. Знішчэнне, пашкоджанне гісторыка-культурных каштоўнасцяў або матэрыяльных аб'ектаў, якія валодаюць адметнымі духоўнымі, мастацкімі і (або) дакументальнымі вартасцямі і адпаведных аднаму з крытэраў адбору матэрыяльных аб'ектаў для прысваення ім статусу гісторыка-культурнай каштоўнасці, учыненыя па неасцярожнасці, альбо іх страта з прычыны нядбайнага захоўвання, якія прывялі да прычынення шкоды ў буйным памеры, – караюцца грамадскімі працамі, або штрафам, або папраўчымі работамі на тэрмін да аднаго года, або арыштам на тэрмін да трох месяцаў, або абмежаваннем волі на тэрмін да аднаго года.

Артыкул 346. Здзек над гісторыка-культурнымі каштоўнасцямі

1. Здзек над гісторыка-культурнымі каштоўнасцямі пры адсутнасці прыкмет злачынства, прадугледжанага артыкулам 344 гэтага Кодэкса, - караецца грамадскімі працамі, або штрафам, або арыштам.

2. Тое ж дзеянне, здзейсненае ў дачыненні да асабліва каштоўных матэрыяльных гісторыка-культурных каштоўнасцяў, альбо здзек над помнікамі абаронцам Айчыны пры адсутнасці прыкмет злачынства, прадугледжанага артыкулам 344 гэтага Кодэкса, - караюцца штрафам, або арыштам, або абмежаваннем волі на тэрмін да трох гадоў, або пазбаўленнем волі на той жа тэрмін.

Па ўзнікшых пытаннях просьба звяртацца:

(0152) 743786-Коханава Аксана Мікалаеўна-галоўны спецыяліст упраўлення культуры Гродзенскага аблвыканкама;

(01564) 71139-Якута Святлана Пятроўна-метадыст аддзела па развіцці народнай творчасці дзяржаўнай установы культуры “Зэльвенскі раённы Цэнтр культуры і народнай творчасці”.